vrijdag 21 maart 2014

Economie van het vertrouwen



Weer een meldpunt. Harder straffen. Meer en betere controle. Telefoontaps. Internetverkeer monitoren. Allemaal voor uw veiligheid! Wordt u daar ook wel eens moe van? Ik wel.

Het zijn roerige tijden, we gaan van crisis naar crisis lijkt het wel. De schuldencrisis, de Euro-crisis, de bankencrisis, om maar eens een paar voorbeelden te noemen. Alle crises hebben echter één ding gemeen, een gebrek aan vertrouwen. Burgers vertrouwen politici niet, politici burgers niet, banken worden niet vertrouwd, het financiële systeem vertrouwen we niet meer en ga zo maar door. Het zijn ook altijd anderen die fout zijn, die niet te vertrouwen zijn, die graaiers zijn. Dit moet anders kunnen, dus bij deze een opzet voor hoe ik dat voor me zie.


Vertrouwen is niet iets wat je zo maar terug wint, zeker niet als het gebrek daaraan zo breed aanwezig is in de samenleving. Daarom is het tijd voor een aantal grote veranderingen. Ik geloof niet  de Economie


Tegenwoordig lijkt het slechts om de economie te draaien, meer specifiek om economische groei. Economische groei wordt al tijden aangedragen als de oplossing voor zo’n beetje elk probleem. Toegegeven, economische groei heeft voor velen een beter leven tot gevolg gehad, maar het heeft zeker niet alle problemen opgelost. Eerst moet de taart groter, dan valt er meer te verdelen. Met dergelijke argumenten jaagt men economische groei na. Naast dat eeuwige groei me onmogelijk lijkt, zouden we ons misschien eens moeten afvragen waarom we steeds meer, meer, meer willen? Willen we niet allemaal gewoon een fijn leven? Waarom dan doorgaan met een systeem waarbij slechts enkelen enorm profiteren? Hoe kan het toch zo zijn dat je nog niet zo lang geleden als gezin goed kon leven van 1 inkomen terwijl dat er tegenwoordig eigenlijk al twee moeten zijn?

In mijn wereld zal er geen aandacht zijn voor economische groei, des te meer voor het welzijn van een ieder. Volgens mij hebben we inmiddels een punt bereikt waarop dat voor een ieder haalbaar zou moeten kunnen zijn. Wat daar voor nodig is, is een andere verdeling van de reeds vergaarde rijkdommen. 


Mijn eerste voorstel is dan ook een onvoorwaardelijk inkomen voor een ieder. Een basisinkomen geeft een ieder vrijheid, of in ieder geval de mogelijkheden daartoe. Vrijheid om werk te doen dat je wilt, of om meer vrije tijd te besteden aan interesses. Juist nu lijkt me een uitstekende tijd om dat te doen. De werkloosheid blijft maar stijgen en het is maar de vraag of met de huidige ontwikkelingen wat techniek betreft nog anders gaat worden. Steeds meer zaken worden overgenomen door computers. En waarom ook niet? Het zou ons de mogelijkheid kunnen geven meer tijd aan ontspanning te besteden. Reizen, sporten, muziek maken, noem maar op.

Bijkomend voordeel van een onvoorwaardelijk basisinkomen is dat er geen controle hoeft plaats te vinden en dat er geen andere uitkeringen hoeven te zijn. Het hele spectrum aan uitkeringen en de bijbehorende bureaucratie is daarmee verleden tijd.

Alles boven het basisinkomen, daar zal belasting over betaald moeten worden. Verder kan je je afvragen of een vermogen van meerder miljoenen of zelfs miljarden nodig of wenselijk is. Dit kan wat mij betreft dus wel wat meer belast worden.

Zonder economische groei kom je op 1 punt wel in de knoei, rente. Door rente groeit de geldhoeveelheid maar door, zonder dat er iets tegenover staat. Dit maakt groei dus noodzakelijk. Afschaffen dus die rente. Geld maakt geld heb ik altijd maar iets vreemds gevonden. Hoogstens een vaste vergoeding bij het aangaan van de lening lijkt me meer dan voldoende. Misschien zijn er ook wel andere vormen zonder rente mogelijk, dat laat ik graag aan u over.

Banken zouden zich bezig moeten houden met waar ze voor opgericht zijn. Het zou voor de stabiliteit bovendien niet verkeerd zijn als er naast de euro lokale munten bestaan. Denk bijvoorbeeld aan de herinvoering van de gulden of munten die alleen in de regio te gebruiken zijn, met de nodige financiële instellingen die er bij passen. Op deze manier zijn we niet meer afhankelijk van één financieel systeem. Dergelijke munten zullen ook goed zijn voor een meer lokale economie voor de dagelijkse behoeften, een stuk gezonder dan fabrieksvoedsel.


Politiek


Politiek zijn het ook roerige tijden. Het ene kabinet na het andere valt. Vertrouwen is laag en de kiezer zweeft meer dan ooit. Het grootste probleem? De kiezers hebben niet het idee serieus te worden genomen door de politiek en ik denk dat ze daar gelijk in hebben. Als je al mee mag praten is het via een referendum waar je voor of tegen een voorstel mag stemmen. Zelfs dan moet je nog hopen dat ze iets met de uitslag doen. Ook dit moet en kan anders. Meer inspraak voor burgers dus. Waarom is het normaal dat in Den Haag en Brussel talloze dure lobbyisten rondlopen terwijl burgers eigenlijk alleen tijdens de verkiezingen hun inbreng kunnen hebben? En hoe wenselijk is dat eigenlijk, al die lobbyisten en beperkte inbreng van de burger?

Wat ik voorstel is om van de Eerste Kamer een Kamer te maken waarin de burger vertegenwoordigd is. Niet door volksvertegenwoordigers, maar door het volk zelf. Loot een aantal mensen uit de bevolking in voor een functie in de Eerste Kamer. Geef deze mensen toegang tot kennis en informatie die politici nu ook hebben en laat de samenstelling rouleren. De invloed van lobbyisten zal op deze manier minder zijn, net als die van politieke partijen. Als je het ene moment degene bent die regeert en het volgende moment degene over wie geregeerd wordt zal je meer geneigd zijn naar de lange termijn en het algemene belang te kijken. Een ieder zou hier voor in aanmerking komen, dus een goede beloning kan daarbij niet ontbreken. Ik kan me voorstellen dat dit uiteindelijk zo goed bevalt dat meer organen op deze manier ingericht worden. Hierbij valt zeker te denken aan de vele controle organen die er tegenwoordig zijn, vaak bevolkt door het 'old boys network'. Loot voor dergelijke functies mensen om dit te doen en je hebt een veel kritischer en objectievere toezichthouder.



Op lokaal niveau zou je hetzelfde kunnen doen met de raad. Een andere mogelijkheid is dat je per project wat mensen loot die mee mogen beslissen/ adviseren.

Bijkomend voordeel van dit systeem is dat het nog een probleem oplost. Mensen hebben tegenwoordig veel te veel het idee dat de overheid stuurt en burgers dwars zit bij initiatieven van onderaf. Binnen dit systeem zal dit niet meer het geval zijn en is de overheid ondersteunend aan initiatieven van onderaf.


Onderwijs


Binnen het onderwijs stoort mij eigenlijk maar één ding heel erg: het constant streven naar excellentie en de vele lijstjes die dit tot gevolg heeft. Laat men zich richten op goed onderwijs. Verder hoor ik nogal eens dat het bedrijfsleven meer invloed zou moeten hebben op het onderwijs. Dit lijkt me een zeer slecht idee en zal in mijn ideale wereld dan ook niet het geval zijn. Als dat al het geval zou zijn dan op zijn hoogst bij enkele beroepsopleidingen. Met name het wetenschappelijk onderwijs moet daar van verschoond blijven.

Het is tegenwoordig zover dat wetenschappelijke onderzoeken die de opdrachtgever niet aanstaan niet gepubliceerd worden. Dit kan en mag niet goed gevonden worden. In mijn ideale wereld is de wetenschap dan ook zo onafhankelijk als maar mogelijk is. Kwaliteit van onderzoek zal voorop staan, niet kwantiteit. Het aantal citaten? Lekker belangrijk, wat is de betekenis van het onderzoek dat gedaan is, veel belangrijker. Het doel van wetenschap voor een opdrachtgever is toch over het algemeen aantonen dat een bepaald middel werkt, terwijl in mijn wereld wetenschap staat voor het aantonen dat iets niet klopt. Meer invloed van het bedrijfsleven op de wetenschap zal mijns inziens dan ook leiden tot een minder innovatieve maatschappij. Dus naast een onafhankelijke wetenschap pleit ik voor meer fundamenteel onderzoek, in plaats van minder.

Verder zou de nadruk van het basisonderwijs liggen op het ontwikkelen van personen en minder eenzijdig op rekenen en taal.


Zorg


Dit onderwerp is niet mijn specialiteit. Wat mij wel opvalt is dat men zegt dat de zorgkosten de pan uit rijzen, maar dat men de oplossingen vooral zoekt in hoe dat betaald kan worden. Dit lijkt me niet logisch. In mijn wereld zal iedereen de zorg verdienen die hij verdient, hoe dat precies aan te pakken laat ik vooralsnog aan u over. Met die nieuwe politiek zal er in ieder geval ruimte zijn voor eigen initiatieven. 


Ruimtelijke ordening


Ook hier zal een omslag moeten plaatsvinden. Bouwen in de wei moet minder aantrekkelijk worden, met 20 mln. vierkante meter aan leegstand zijn er nogal wat mogelijkheden met de bestaande bouw. Herbestemmen en herontwikkelen zullen voorop moeten staan, betaalbaar wonen ook. De HRA zal stapsgewijs afgeschaft moeten worden. En wat voor de politiek in het algemeen opgaat, gaat zeker voor de ruimtelijke ordening op. Gemeenten zullen minder sturend zijn en meer ondersteunend aan initiatieven van onderaf. Verder zal bouwen niet meer vooral als investering moeten worden gezien. In plaats van vraag- of aanbod gericht mag er slechts afnemersgericht gebouwd mogen worden.


Milieu


Uiteraard kan het milieu niet ontbreken in deze visie. Hier ben ik ook vrij simpel in, we zullen af moeten van de olie en gasverslaving. En wat is er nu mooier dan gebruik te maken van energiebronnen die niet op raken? Op dit moment zal de focus vooral op het opslaan van groene energie moeten zijn. Gerichte subsidie op bepaalde soorten van energie lijkt me niet wenselijk, omdat dat nieuwe vormen in de weg zal staan. Alle ruimte voor innovatie dus.

Wat voedselproductie betreft zal het meer richting de natuur moeten gaan. Lokale producten met respect voor dier en natuur.


Veiligheid


Ook hier kan ik kort over zijn. Tegenwoordig denkt men alles te moeten controleren en volgen, het lijkt de voormalige DDR wel. Wie wil dit? Weg ermee dus, desnoods door zelf een nieuw internet op te bouwen dat niet is aangesloten op het huidige. Privacy en vertrouwen staan in mijn wereld voorop.



Dus zegt u het maar? Doorgaan op de ingeslagen weg en steeds meer controle en hardere straffen accepteren? Een maatschappij beheerst door wantrouwen? Of wordt het tijd voor nieuwe fouten, maar dan op basis van vertrouwen dat deze veranderingen in één keer zullen plaats vinden, toch zal ik hier vooral het eindbeeld beschrijven. 

Door: 

Gert Jan Kerssies

Twitter:
GJK

2 opmerkingen:

  1. Deze reactie is verwijderd door de auteur.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Straffen is geheel absurd en zeer primitief van aard - straffen uitdelen is erg verslavend, het creëert chemicaliën waar het lichaam verslaafd aan is gemaakt http://www.wetenschap24.nl/nieuws/artikelen/2004/augustus/Lachend-straffen.html

    Deze redenering vormt al een probleem in zichzelf "de zorg verdienen die hij verdient" --het is uitkijken met het woord "verdienen" = levensgevaarlijk-- dit moet zijn: iedereen krijgt de zorg/ondersteuning die hij/zij nodig heeft. In het huidige systeem van de ideologie van winst is dat onmogelijk. De zorg/de zorgsector (alsook het gasbedrijf e.a.) dient genationaliseerd te worden wat betekent dat de burger direct eigenaar wordt van de zorgverzekeringsmaatschappij en zodoende een stem heeft in de aandeelhoudersvergaderingen en dat de winst uitgekeerd wordt als een leefbaar en gegarandeerd (basis)inkomen. Je weet wel datgene dat een nutsbedrijf heette, een bedrijf dat opereert in een sector die beschouwd wordt als van openbaar nut omdat het belangrijke producten of diensten levert die in het algemeen belang zijn. Zo komen ook de winsten terug onder de bevolking en komt er een cash flow op gang. Bedrijven kunnen weer renderen en mensen aannemen = werkgelegenheid etcetera.

    Qua valuta lees dit eens: Gelijke Valuta http://bigpolitiek.blogspot.nl/2014/01/leefbaar-inkomen-gegarandeerd-en.html

    BeantwoordenVerwijderen